Vandaag deel 3 van de straatnamenreeks, met daarin de teksten die Will Dijkstra schreef over Burchtplein, Catharinastraat en Demer. Wederom veel leesplezier!

Burchtplein
Is dit enige Heusdense plein nu feitelijk een parkeerplaats, tot vlak voor de restauratie zag het er wat anders uit. Het plein was een stuk kleiner. Ook de herbouwde Wijkse Poort was er niet. Tijdens de restauratie verdwenen enkele woonhuizen en de Nuts Mulo-school waardoor de parkeerplaats ontstond. De gevelwand, van oorsprong de achterzijde van de Wijksestraat kreeg daardoor een 'voorkantfunctie'. In het voormalige Hotel Het Wapen van Amsterdam vestigde zich de Rabobank. De Woningstichting vond een plekje in een oud koetshuis. Door fusie is dit kantoor opgeheven en nam de horeca de hele handel over. 

Catharinastraat 
Zelfs vestingbewoners zullen even na moeten denken voor ze weten waar deze straat te vinden is. Het is de verbinding tussen de Pelsestraat en de ingang van de Hervormde Kerk. Deze kerk wordt nog wel eens aangeduid als de Grote of Sinte Catharijnekerk, het grootste monument in de vesting. In de 16e eeuw namen de 'protestanten' tijdens de Reformatie (de noodzakelijk geachte hervorming van misstanden in de Rooms-Katholieke Kerk) het eigendom over. Naar verluidt was de katholieke gemeenschap in Heusden al zo uitgedund dat de kerk er sterk verwaarloosd bij stond. Zonder al te veel problemen mochten de hervormden hun gang gaan.

Na de katholieke emancipatie vanaf het midden in de negentiende eeuw verrees een nieuw godshuis (zie Roomsche Kerkstraat) dat in 1944 afbrandde. In 1948 bouwden de katholieke gelovigen hun derde Catharinakerk in de vesting. Overigens mag nog vermeld worden dat tussen 1700 en 1850 'stiekem' gekerkt werd in een huis in de Putterstraat. Dankzij de familie IJpelaar hadden de katholieken hier een schuilkerk.

De heilige Catharina werd vanwege haar geloof op een (wagen)rad gelegd met de bedoeling haar daarop te radbraken. Een engel zond een bliksemschicht die het rad deed breken waardoor Catharina gered werd. Rond 1200 koos men haar als patroonheilige voor Heusden, waarschijnlijk omdat ook de hertog van Kleef haar als voorbeeld had. De hertog van Kleef op zijn beurt was leenheer van de Heerlijkheid Heusden. Het is niet uitgesloten dat het wapen van de Heren van Heusden en weer hierop gebaseerd, het wapen van de latere gemeente Heusden een relatie heeft met het rad van Catharina.

Demer
In de 14e eeuw versterkte de Brabantse Hertog de stad Heusden met muren, rondelen (half uit de muur stekende torentjes), poorten en een gracht. Tegelijk zorgde hij ervoor dat het kasteel werd versterkt. De gracht kwam om de stad te liggen en kreeg de naam Demer wat in het Vlaams 'watergang' betekent. Zie ook Bromsluis en Wieldijk.

Klik hier voor deel 1 van de reeks

Klik hier voor het vorige deel

Klik hier voor het volgende deel

Tekst: Will Dijkstra
Foto’s: Beeldbank Streekarchief Langstraat Heusden Altena (www.salha.nl)

Zonder schriftelijke toestemming van de auteur is het niet toegestaan om de letterlijke tekst of delen ervan te gebruiken. Dat geldt niet voor niet-commerciële doeleinden. Verspreiding wordt dan van harte aanbevolen om de vesting Heusden meer bekendheid te geven en de kennis en inzicht in de boeiende historie te stimuleren.