Een online bewonersavond blijkt volgens een meerderheid van bewoners een prima middel om tijdens deze corona-crisis met elkaar in contact te blijven. Dat blijkt in grote lijnen, uit onze eerste livestream bewonersavond die we organiseerden voor de wijk Havenzathe in Landsmeer.

We hadden alle 650 huishoudens voor 23 maart weer uitgenodigd in het buurthuis om het concept masterplan voor de herinrichting van hun wijk met ze te bespreken. Omdat dat voorlopig niet mogelijk lijkt met zo’n grote groep hebben we besloten een livestreamfunctionaliteit in BUURbook te integreren.

Als veelvuldig moderator van dergelijke offline-avonden was ik gek genoeg behoorlijk zenuwachtig vooraf: hoe zou dat gaan met de techniek? Hoe is dat als ik bewoners niet in de ogen kan kijken of ze zelf het woord kan geven? Hoe zullen bewoners het ervaren? Komen ze wel ‘opdagen’? Nu de kop er af is dat een mooie aanleiding de voor- en nadelen eens even op een rijtje te zetten.

Hieronder 5 aspecten die mij opvielen.

Een hogere opkomst?

De wijk Havenzathe bestaat uit 650 huishoudens. Ongeveer 285 bewoners hebben de livestream alleen of samen bekeken. Dat lijkt op het eerste gezicht 1,5 keer zoveel als tijdens de drie eerdere bewonersavonden in het buurthuis waar telkens tussen de 100 en 200 bewoners op af kwamen. Mogelijk heeft het feit dat veel mensen nu in verband met Corona thuis zitten effect. Mogelijk ook was het onderwerp ‘de behandeling van het masterplan voor herinrichting van de wijk’ spannend genoeg om in te schakelen. Mogelijk ook hebben we de spanning verhoogd door in de communicatie aan te kondigen dat er live gestemd zou gaan worden. Zo’n 2/3 van de kijkers was tijdens de livestream ingelogd en heeft (alleen of met meer personen per huishouden) gestemd op de diverse peilingen.
Moeilijk te zeggen in hoeverre deze factoren een rol hebben gespeeld in de opkomst. Feit is dat aan deze livestream 17% van de bewoners in de wijk Havenzathe live heeft deelgenomen tegen 6-12% tijdens een reguliere bewonersavond.

Een ander voordeel van een livestream is dat deze na afloop nog is terug te kijken en er ook na afloop nog kan worden gestemd en gereageerd. Bewoners die dus niet live konden deelnemen, konden na afloop alsnog kijken en stemmen. De opkomst en het aantal stemmen op de diverse peilingen neemt vertraagd dus na afloop nog toe, in dit geval met nog eens zo’n 5 à 10%.

Vlotter verloop maar minder contact

Een aantal bewoners gaf na afloop aan dat ze het erg prettig vonden dat de livestream ‘lekker vlot’ verliep en dat ze blij waren dat ze niet ook ‘de soms erg negatieve reacties van mensen hoefden aan te horen’. Dat was inderdaad waar: in 1,5 uur hebben we alles behandeld en besproken terwijl een bewonersavond doorgaans zo’n 2 à 3 uur duurt inclusief pauzes, welkomstkoffie en borrel.

Langer dan 1,5 uur, de duur van een speelfilm zeg maar, moet een livestream wellicht ook niet duren. Online raken mensen eerder vermoeid. Voor de presentator is veel langer ook moeilijk vol te houden: anders dan tijdens een bewonersavond ben je toch de hele tijd aan het woord feitelijk.

Belangrijk nadeel is dat je het informele contact vooraf, tijdens de pauze en na afloop mist. Altijd fijn om even informeel te peilen hoe een en ander wordt ervaren. Ook het onderlinge contact tussen bewoners en de mogelijkheid verschillende werkvormen te gebruiken valt grotendeels weg, al reageerden bewoners ook op elkaar in de chattijdlijn.

Een voordeel was dat we in Havenzathe al drie live bijeenkomsten eerder hadden meegemaakt. We hadden elkaar dus grotendeels al eerder ontmoet. Ik ben wel benieuwd of iets dergelijks ook als startbijeenkomst goed zou werken. Zouden bewoners dan ook zo enthousiast zijn? Of zouden ze zich meer inhouden? Of misschien is het wel een leuke eerste kennismaking die enorm uitnodigt tot een offline bijeenkomst? Ik kan niet wachten.

Meer interactie = meer modereerkracht

Online maakt interactie laagdrempeliger dan in een zaaltje, zo lijkt het. In anderhalf uur werd er ruim 250 keer gereageerd door zo’n 50 deelnemers. Zo’n 17,5% van de kijkers reageerde dus tijdens de livestream, zo’n 70% van de deelnemers heeft gestemd en ongeveer 30% kijkt mee maar was niet ingelogd, die mogelijkheid was er ook.

Duidelijk voordeel van een livestream is dat iedereen tegelijkertijd kan reageren waar in een zaaltje men op zijn beurt moet wachten. Dat heeft tot gevolg dat je het modereren niet meer in je eentje af kunt. Het is dus raadzaam wat meer modereerkracht te organiseren, anders voelen veel mensen zich niet gehoord. Zo’n 40 à 50 vragen heb ik tussen de toelichting van de diverse onderwerpen door live kunnen beantwoorden. In ons geval werd ik door 6 medewerkers van de gemeente ondersteund. Zij keken achter de schermen mee en stonden onderling in contact via Teams voor eventueel overleg.

Dat zorgde er voor dat de belangrijkste vragen allemaal tijdens de livestream konden worden beantwoord. De rest hebben we na afloop alsnog online beantwoord. Enkele van de discussies zijn een apart topic op BUURbook geworden. Daar loopt de dialoog nog door en dat is uiteindelijk waar het om gaat.

Peilingen: pas op voor democratische dictatuur

De tijdens de livestream gehouden polls vielen bij veel bewoners in verassend goede aarde. Zelf ben ik meer een voorstander van het genereren van argumenten vóór of tegen om als het even kan tot een win-win oplossing te komen. Lang niet alles leent zich voor een eenvoudige ja-nee peiling.

Een peiling kan voor sommige bewoners voelen als ‘dictatuur van de meerderheid’. Daarom hebben we bijvoorbeeld bij een peiling over een fietsdoorsteek die ten koste ging van een groen veldje voor 5 woningen, in de antwoorden onderscheid gemaakt tussen de bewoners die wel in deze straat woonden en niet, om meer gevoel te krijgen bij het draagvlak onder bewoners in dan wel buiten de straat.

Ik hecht er ook altijd aan te benadrukken dat dergelijke peilingen geen bindend referendum zijn maar een indicatie. Sommige onderwerpen echter lenen zich prima voor een peiling, bijvoorbeeld de kleur van de bestrating.

Vooraf goed nadenken dus waar je over gaat peilen. In ons geval hadden we dat gedaan en vonden bewoners het blijkbaar leuk en spannend en was het in de meeste gevallen een waardevolle en nuttige aanvulling.

De techniek: wat gebeurt er na afloop?
 
Een deel van de bewoners is, zeker in coronatijd inmiddels aardig gewend aan online systemen. Een ander deel van de bewoners is dat niet, bijvoorbeeld omdat zij minder digitaal vaardig zijn of er tegen op zien ergens een account voor aan te maken. Het is dus van belang een zo laagdrempelig mogelijk systeem te kiezen en liefst een waar de dialoog na afloop kan worden voortgezet.

Wij hebben er daarom in dit geval voor gekozen in BUURbook zelf een livestreamfunctionaliteit met livechat en live-polling op te nemen. In Havenzathe hadden al 433 bewoners van de 650 huishoudens een account op BUURbook (bestaand uit een emailadres, een postcode en een wachtwoord). Deze mensen hoefden dus niet eerst een wachtwoord aan te maken oid. Overigens leidde de aankondiging van deze livestream zelf tot ruim 10% nieuwe aanmeldingen op BUURbook in deze wijk.

Een groot voordeel van onze in-systeem functionaliteit is dat livestream en polls in één systeem zijn te zien en dat alle reacties zijn terug te lezen en bewaard blijven. Deze reacties blijken bovendien weer aanleiding voor voortzetting van de dialoog en dat is uiteindelijk waar het om gaat.

Meer weten over de mogelijkheden van BUURbook? Bezoek onze folderpagina’s voor bewoners of voor gemeenten.

Ook ben ik benieuwd naar jullie ervaringen met ‘online bewonersavonden’ en wat jullie als voor- of nadeel hebben ervaren. Laat het me weten!